سايه‌ی 900 مدرسه‌ی برکت بر سر 104 هزار دانش‌آموز ايرانی

می‌گفت آفتاب تيز می‌خورد پس كله‌مان و پوست گردن‌مان را می‌سوزاند، می‌گفت سنگ‌ريزهای وامانده از سقف می‌افتد روی صفحه‌ی سفيد دفترمان و آن‌ها را خاكی مي‌كند، باران كه بيايد بدتر، دفترمان گلی هم می‌شود، می‌گفت روی نيمكت‌ها كه می‌نشينيم جيرجيرك پيری از آن زير شروع به ناليدن می‌كند، می‌گفت كه توالت نداريم، هركسی كه دست‌به‌آب دارد، می‌رود خانه‌ی خودشان يا خانه‌ی بی‌بی‌اقدس كه نزديك مدرسه است، می‌گفت معلم وقتی درس می‌دهد دایم به ديوار رو‌به‌رو نگاه می‌كند يا به بخاری نفتی گوشه‌ی كلاس، هر كس هم نزديك بخاری می‌شود شروع می‌كند به داد زدن. می‌گفت مدرسه‌ی واقعی با چندتا كلاس كه ديوارهايش سفيد است و روی‌شان نقاشی‌های قشنگ رنگي و در حياطش به جای دبه آب، شير آبخوری دارد را وقتی رفته شهر، خانه عمويش مهمانی، ديده. می‌گفت و می‌گفت و می‌گفت و چشمانش خالی از حسرت بود و جايش را به افق‌ها و رؤيايی دور داده بود.

چه فرقی می‌كند كه اين حرف‌ها از زبان حسين ده ساله از روستای «خانميرزا»ی چهارمحال ‌و بختياری باشد يا از تهمينه هشت ساله از «دشت تايباد» خراسان رضوی يا مهسای سيزده ساله از «دره كايد» دزفول يا محمدعلی يازده ساله از «دلگان» سيستان و بلوچستان؛ رؤيای بچه‌ها همه جا يك جور و يك رنگ و يك شكل است. آن‌ها همه‌شان، هرشب خواب مدرسه‌ای را می‌بينند كه ديوارهايش پر از نقاشی‌های سبز و زرد و قرمز است و كلاس‌هايش صورتی و آبی و حياطش دروازه‌ی كوچك فوتبال دارد و تخته‌هايش سفيدِ سفيد است، كتاب‌خانه‌ی كوچك‌شان پر از كتاب است و كمد جوايزشان پر از هديه و نيمكت‌های جوانی كه ديگر صدای جيرجيرك خسته را نمی‌دهند. رؤيای ساده و بی‌غل و غش.

سال‌های سال بود كه اين رؤياها دور از دسترس بودند، زمانی كه حتی مدارس شهری هم فرسوده بودند و سه‌نوبته و حتی چهارنوبته، دورانی كه مدرسه رفتن برای از ما بهتران بود. اما انقلاب اسلامی به سرعت اين رويه را تغيير داد، مدارس از دل شهرهای بزرگ به شهرهای کوچک رفتند و بعد هم در روستاها دامن‌شان را پهن كردند. سواد شد يك اصل مهم در قانون اساسي و كتاب و درس و مدرسه برای همه‌ی بچه‌های ايرانی بدون هيچ استثنايي؛ اما در اين ميان هنوز هم يك چيز کم بود، «نبود مدرسه‌ی کافی و امكانات» نبودی كه هنوز هم هست و اين را رهبر معظم انقلاب سال‌هاست كه می‌گويد و برای رفع آن به مسئولان متذكر می‌شود كه چاره‌ای بينديشند. در این زمینه بنیاد برکت وابسته به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) در اجابت خواست رهبری، کار بزرگی را آغاز کرد: «ساخت هزار مدرسه در هزار روستای محروم».

هزار مدرسه برای هزار روستا

«بنياد بركت وابسته به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) از سال 87 طبق فرمان رهبر انقلاب، مدرسه‌سازی در مناطق محروم را آغاز كرد؛ بدون اغراق بايد بگويم كه اين بنياد در اين سال‌ها مثل يك بازو برای آموزش و پرورش بوده و خيلي از مشكلات ما در حوزه‌ی مدرسه‌سازی را رفع كرده است.» مرتضی رييسی، رييس سازمان نوسازی، توسعه و تجهيزات مدارس وزارت آموزش و پرورش اين را می‌گويد و اضافه می‌كند كه «در برخي از پروژه‌های مدرسه‌سازی دولتی در مناطق محروم و صعب‌العبور كه وزارت آموزش ‌و پرورش با كمبود بودجه روبه‌رو می‌شود و به تبع آن پروژه رو به توقف می‌رود، با كمك بنياد بركت توانسته‌ايم پروژه را تمام كنيم.»

طبق آخرين آمار و اطلاعات، بنياد بركت وابسته به ستاد اجرايی فرمان حضرت امام(ره)، 700 مدرسه از هزار مدرسه كه قرار بود ساخته شود، تحويل آموزش و پرورش داده شده یا آماده‌ی افتتاح است كه شامل سه هزار و 638 كلاس درس می‌شود.

رييسی می‌گويد: «به‌طور دقيق نمی‌توانم آمار دهم اما بیش از 76 هزار دانش‌آموز در مدارسی كه بنياد بركت ساخته، درس می‌خوانند كه مهم است بدانيد اغلب آن‌ها پيش از اين امكانات لازم را براي تحصيل نداشتند و به عبارت بهتری، هم‌اکنون از عدالت آموزشي برخوردار شده‌اند.»

104 هزار دانش‌آموز كلاس درس خواهند داشت

حالا بنياد بركت در حال ساخت 200 مدرسه‌ی ديگر در نقاط روستايی و محروم است كه با احتساب فضاهای آموزشی قبلی، ساخته‌های این بنیاد به 900 مدرسه و چهار هزار و 677 كلاس درس می‌رسد و ظرفيت پذيرش دانش‌آموزان به بیش از 104 هزار نفر در 1350 روستا افزايش خواهد یافت.

معاون عمرانی وزير آموزش و پرورش تأكيد می‌كند كه «قرار است 200 مدرسه‌ی جديد در خلال سال تحصيلی آینده افتتاح شوند، اين نكته‌ی مهم را هم بگويم كه يك سوم مدارس كشور نيازمند مقاوم‌سازی هستند و بخشی هم بايد به‌طور كامل تخريب شوند كه بيش‌تر آن‌ها در روستاهای مناطق مرزی كشور واقع شده‌اند، خيلی از مدارسی كه بنياد بركت ساخته، جايگزين مدارس خشت و گلی ناايمن همين روستاها شده و اين را بايد اقدام بسیار مثبتی دانست.»

دیگران هم دست به كار شدند

بنياد بركت اعلام كرده است كه 369 ميليارد تومان صرف ساخت مدرسه در مناطق محروم روستايی كرده و اين توانايی را دارد كه بعد از پايان هزار پروژه باز هم مدرسه بسازد، مدارسی كه علاوه بر امكانات تحصيلی از ايمنی كامل هم برخوردار هستند و مقاومت‌شان در برابر بلای طبيعی مثل سيل و زلزله بالاست.

اما گويا اقدامات بنياد بركت در زمينه‌ی ساخت مدرسه توانسته دستگاه‌های ديگر را نيز مجاب به مشاركت در اين كار خير كند، رييسی می‌گويد كه بنياد مستضعفان انقلاب اسلامی هم دست به كار شده و بنا دارد هم‌چون بنياد بركت هزار مدرسه در هزار نقطه‌ی كشور بسازد و آموزش و پرورش از اين اتفاق خوش‌حال است. «سخنان رهبر انقلاب نقطه‌ی عطفي بود در تاريخ مدرسه‌سازی، تا همين پنج سال پیش، زيربنای فضای آموزشی براي هر دانش‌آموز 3.5 مترمربع بود كه امروز به 5 مترمربع رسيده است كه قطعاً تشويق‌های ايشان به دستگاه‌های دولتی، خيرين و بنيادها و مؤسسات عمومی تأثير زيادی در اين فرآيند داشته است.»

آفتاب ملايم می‌تابد

اين روزها اما مدرسه‌ها راهشان به روستاهای خيلي دور افتاده است و داشتن یک مدرسه با پنجره‌های تمیز و دیوارهای سفید برای حسين، مهسا، تهمينه و محمدعلی دیگر رؤيا نيست، آن‌ها هر صبح كه از خواب بيدار می‌شوند راهی كلاس‌هايی می‌شوند كه معلم ديگر نگاهش به ديوار خميده‌ی روبه‌رو نيست، بخاری نفتی حالا صورت‌ها را نمی‌سوزاند و بچه‌ها هر زنگ تفريح در حياط بدون خاك و گل بازی می‌كنند.

«هنوز هم مدارس خشت گلی و كپری داريم، اما تعدادشان كم است و امكان برچيده شدن‌شان مهيا، اميدواريم روزی برسد كه هيچ دانش‌آموزی بی‌سقف امن و راحت نباشد.» اين آرزوی همه‌ی ما است.

نویسنده: مریم سمائی- روزنامه همشهری 2 شهریور 1395